co chwila
  • Androginia, androgynia, androgenia

    10.06.2021
    10.06.2021

    Szanowni Eksperci,


    czy istnieje jakieś wyjaśnienie semantyczne oboczności zapisów: androgeniczny, androgyniczny, androginiczny (i obok: androgynia, androginia, androgenia)?


    Z poszanowaniem

    Czytelnik

  • bohater tytułowy
    3.07.2007
    3.07.2007
    Gdzie są granice „tytułowości” bohatera? Czy są tytułowymi bohaterami:
    — Izabela Łęcka w Lalce?
    — Judym w Ludziach bezdomnych?
    — Kate w Zagubionych?
    — pies Jip jest w Doktorze Doolittle i jego zwierzętach?
    — każdy robotnik leśny w Siekierezadzie albo Zimie leśnych ludzi?
    — Aniela w Damach i huzarach?
    — Pan Komendant w Szabli od Komendanta?
    — każda małpa w Planecie małp?
  • być w terapii (?)

    26.10.2023
    26.10.2023

    W ostatnim czasie zauważyłem wśród ludzi użycie sformułowania „być w terapii” jako oznajmienie informacji „być w trakcie procesu terapii”. Do tej pory wydawało mi się, że poprawne jest użycie przyimka "na" (przynajmniej potocznie), chociaż „być na terapii” może brzmieć bardziej jak „być w danej chwili na sesji terapeutycznej”. Moje pytanie brzmi: czy możemy powiedzieć w terapii, czy zamiast tego powinniśmy zawsze doprecyzować, mówiąc „w trakcie procesu terapeutycznego” (lub inne podobne sformułowania)? Co z przyimkiem na?

  • Chcesz ogórka czy ogórek?
    16.07.2001
    16.07.2001
    Szanowni Państwo,
    problem z jedzeniem! Czy „Zjadłam ogórka”, czy raczej „Zjadłam ogórek"? A co z pomidorem? „Zjadłam pomidora"? A kiedy gorąco, to „Zjadłam loda”, a może raczej „Zjadłam lody"? Będę wdzięczna za wyjaśnienie. W tej chwili jeden poprawia drugiego, jak nie przymierzając przysłowiowy Marcin.
    Serdecznie pozdrawiam,
    Krystyna Urbańska
  • coś oferuje coś
    22.04.2010
    22.04.2010
    Szanowni Państwo,
    zastanawia mnie pojawiająca się niekiedy konstrukcja coś oferuje coś, np. „Hotel oferuje komfortowy wypoczynek”, „Siłownia oferuje porady trenera”. Czy tego typu formy możemy uznać za poprawne?
    Z góry dziękuję za oopwiedź,
    Ewelina P.
  • Czas przeszły trybu warunkowego

    28.06.2023
    28.06.2023

    Temat: czas zaprzeszły.

    W jednym z utworów lirycznych zauważyłem pewne zdanie, które brzmi bardzo nienaturalnie: „Wolałbym już wcale angażu być nie dostać!”.

    Z kontekstu da się wyczytać, że podmiot liryczny wyraża żal i ubolewa nad tym, że dostał angaż. Wydaje mi się, że autorowi chodziło o użycie czasu zaprzeszłego, jednak konstrukcja i kolejność wyrazów nie pasuje do zasad gramatycznych czasu zaprzeszłego, które znalazłem. Być może dlatego, że nigdzie nie znalazłem przykładów przeczeń w czasie zaprzeszłym. Dlatego nie mogę rozstrzygnąć: czy jest poprawnie, czy nie? Mam nadzieję, że państwo mi pomożecie.

    Pozdrawiam

    Filip

  • Dialog kierowany do różnych bohaterów utworu
    8.03.2018
    8.03.2018
    Szanowni Państwo!
    Zwracam się z pytaniem: czy w dialogach, gdy mówi jeden bohater, ale do dwóch różnych osób, to powinna być to jedna wypowiedź czy dwie oddzielne. Może podam dla ułatwienia przykład, co prawda zupełnie zmyślony, ale oddający problem sytuacji:
    – Idziesz ze mną – powiedział Adam, po czym zwrócił się do Basi: – A ty zostań na miejscu.
    Z poważaniem
    Anna
  • Dodatkowe funkcje partykuły nie

    10.01.2021
    10.01.2021

    Czasami można usłyszeć zdania względne z przeczeniem:

    Spytam ją, czy NIE chciałaby pójść ze mną do teatru.


    Od strony logicznej jest ono dziwne, bo raczej nie zakładamy od razu odpowiedzi negatywnej. Moim zdaniem lepiej powiedzieć:

    Spytam ją, czy chciałaby ze mną pójść do teatru.


    Co innego gdy nasza intencja jest przeciwna, np.:

    Sprawdzę, czy w szafce NIE ma karaluchów. - a nie "...czy są karaluchy", bo raczej nikt nie chciałby ich mieć.


    Czy takie zdania rządzą się taką regułą?

  • Dotychczas

    6.06.2022
    6.06.2022

    Słowo dotychczas, zgodnie z jego sensem, odnosi się do zdarzenie lub stanu trwającego do obecnej chwili. Czy nie razi wiec nielogiczność odnoszenia go do przeszłości? "Pod koniec życia pan X zaczął uprawiać gimnastykę, czego dotychczas nie robił". Czy nie bardziej logiczne jest określenie dotamtychczas? Wiem, że takiego słowa w słownikach nie ma, a język nie ma struktury wyłącznie logicznej, lecz także historyczną, tym niemniej warto by je upowszechnić. Prywatnie sam używam go.

  • Dwa dni temu a dwa dni wcześniej
    7.12.2017
    7.12.2017
    Mam problem z użyciem wyrażenia X temu w wypowiedzi w czasie przeszłym. Intuicja podpowiada, że to wyrażenie określa upływ czasu miedzy zdarzeniem w przeszłości, a chwilą w której się wypowiadamy. Można powiedzieć: Jestem głodny, bo ostatni posiłek jadłem dziesięć godzin temu. Która wersja tej wypowiedzi w czasie przeszłym jest prawidłowa? Byłem głodny, bo ostatni posiłek jadłem dziesięć godzin wcześniej czy Byłem głodny, bo ostatni posiłek jadłem dziesięć godzin temu?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego